آثار تلاوتتلاوت، خواندن قرآن کریم با آرامش و اندیشیدن در معانی آن است. آثار فردی و اجتماعی زیادی بر تلاوت آیات قرآن مترتب می‌شود. تزکیه و تعلیم کتاب و حکمت الهی، هدایت، هراس دل از عظمت خدا و افزون شدن ایمان و توکّل بر پروردگار از جمله این آثار است. ۱ - آثار تلاوت در روایاتدر روایات اسلامی نیز برای تلاوت قرآن آثار فراوانی بیان شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از زدوده شدن زنگار از دل و جلایافتن آن، خرم و بهاری شدن آن، زنده شدن دل، مصونیت انسان از کارهای ناشایسته و ناپسند و ستم، باروری ایمان، بی‌نیازی، آمرزش گناهان، نزول رحمت، بالا رفتن درجات انسان در بهشت، همنشینی با پیامبران و شهیدان و فرشتگان، قبولی شفاعت [۲۱]
بروجردی، سیدحسین، جامع احادیث الشیعه، ج۱۹، ص۳۲.
خشنودی پروردگار، استجابت دعا ، گویا شدن زبان قاری هنگام مرگ به ذکر خدا و حرام شدن جسدش بر آتش، آمیخته شدن قرآن با گوشت و خون او و محشور شدن او با فرشتگان، فزونی برکت و وسعت خانه بر اثر تلاوت قرآن در آن.برخی آثار اجتماعی تلاوت قرآن نیز عبارت‌اند از تشویق انسان‌ها به انس با قرآن و ایجاد فضای قرآنی در جامعه، بهره‌گیری بهینه اوقات فراغت و رویارویی با تهاجم فرهنگی بیگانگان و دشمنان دین، زمینه سازی برای اجرای احکام قرآن در جامعه. ۲ - آثار تلاوت در قرآنقرآن کریم عامل شفا و رحمت برای مؤمنان و سبب افزایش زیان و خسران برای کافران است:«ونُنَزِّلُ مِنَ القُرءانِ ما هُوَ شِفاءٌ ورَحمَةٌ لِلمُؤمِنینَ ولا یَزیدُ الظّلِمینَ اِلاّ خَسارا». خدای سبحان خطاب به پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) می‌فرماید: هنگامی که قرآن می‌خوانی، میان تو و آن‌ها که به آخرت ایمان نمی‌آورند حجابی ناپیدا قرار می‌دهیم و بر دل‌هایشان پوشش‌هایی و در گوش‌هایشان سنگینی قرار می‌دهیم تا آن را نفهمند: «واِذا قَرَأتَ القُرءانَ جَعَلنا بَینَکَ وبَینَ الَّذینَ لا یُؤمِنونَ بِالأخِرَةِ حِجابًا مَستورا وجَعَلنا عَلی قُلوبِهِم اَکِنَّةً اَن یَفقَهوهُ وفِی ءاذانِهِم وَقرًا...». امام خمینی برای تلاوت قرآن آثار و کمالاتی قائل است از جمله این آثار عبارت‌اند از: ۱- تحول باطن به حقیقت قرآنی: تلاوت قرآن می‌تواند به انسان معنویت و کمال بدهد که سیرت و ساختار درونی او بازتابی از قرآن باشد؛ ازاین‌رو مطلوب در تلاوت قرآن آن است که در اعماق قلب انسان تاثیر کند و باطن انسان صورت کلام الهی گردد و از مرتبه ملکه به مرتبه تحقق برسد. ۲- وصول به حب محبوب: یکی از راه‌هایی که انسان می‌تواند محبت خود را به خالق خود نشان دهد خواندن نامه او یعنی قرآن است؛ زیرا قاری قرآن با قرائت قرآن، راهی به‌سوی محبوب باز کرده است نامه محبوب، محبوب است اگرچه عاشق و محبّ مفاد آن را نداند ولکن شاید دستگیری شود. ۳- اصلاح نفس: از نظر امام خمینی قرائت قرآن به‌ویژه آیات خاص در اصلاح نفس می‌تواند مؤثر باشد. ۴- وصول به مقام متقین: اسلام مقام متقین، از جمله آثار قرائت قرآن می‌باشد. کسی که تفکر و تدبر و تلاوت قرآن می‌کند در قلب‌اش اثر می‌گذارد و کم‌کم به مقام متقین می‌رسد. ۵- نورانیت قلب و حیات باطنی: امام خمینی معتقد است که قرائت همراه با تعظیم قرآن، موجب نورانیت قلب و زنده شدن باطن قاری می‌شود. ۶- امید به استماع کلام بهشتی: ممکن است قرائت قرآن آثار غیر قابل تصوری داشته باشد، در روایت آمده است که وقتی قاری قرآن وارد بهشت می‌شود به او می‌گویند: «اقرء واصعد درجة» به اعتقاد امام خمینی دیدن این حقیقت با قرائت مطلوب ممکن است در همین دنیا صورت پذیرد و شاید جزوات و جذبات خطابات الهیه او را ازخودبی‌خود کند و در همین عالم کلام الهی را بدون واسطه از متکلمش دریابد. امام خمینی بهترین اوقات تاثیر تلاوت قرآن را از اواخر شب تا بین طلوعین و بعد از فریضه نماز صبح می‌داند. به باور ایشان هنگامی‌که به‌واسطه آیات الهی، ایمان قوی شود، نور ایمان به‌ظاهر و باطن سرایت می‌کند و نه‌تنها خود فرد هدایت می‌شود؛ بلکه نور او، دیگران را نیز هدایت می‌کند. [۳۶]
خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۳، ص۵۰۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.
۳ - استکبار کافران در برابر قرآنکافران در برابر تلاوت قرآن مستکبرانه روی برمی گردانند و آن را نشنیده می‌گیرند، در چهره آنان آثار انکار مشاهده می‌شود ، از پیامبر روی بر می‌گردانند و می‌گویند: به این قرآن گوش فرا ندهید ، آن را شنیده‌ایم و اگر بخواهیم مانند آن را می‌آوریم، افسانه پیشینیان و سحری آشکار است، پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) این سخنان را به دروغ به خداوند نسبت داده است و می‌خواهد شما را از آنچه پدرانتان می‌پرستیدند باز دارد، اگر راست می‌گویید پدرانمان را بیاورید ، می‌گویند: کدام یک از دو گروه (ما و شما) جایگاهش بهتر است و قرآنی دیگر بیاور. ۴ - فهرست منابع(۱) دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، (قرن ۸)، به کوشش سیدهاشم، دارالاسوة، ۱۴۱۷. (۲) مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، (م. ۱۱۱۰ ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق. (۳) بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، (م. ۱۱۰۷ ق.)، قم، البعثة، ۱۴۱۵ ق. (۴) تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم، (م. قرن ۵)، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۷ ق. (۵) معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، قم، الصحف، ۱۴۱۳ ق. (۶) شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، (قرن ۶)، بیروت، الاعلمی، ۱۴۰۶ ق. (۷) نوری، حسین، مستدرک الوسائل، (م. ۱۳۲۰ ق.)، بیروت، آل البیت (علیهم‌السلام) لاحیاءالتراث، ۱۴۰۸ ق. (۸)حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، (م.۱۱۰۴ ق.)، قم، آل البیت (علیهم‌السلام) لاحیاءالتراث، ۱۴۱۲ ق. ۵ - پانویس۶ - منبع• پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «تلاوت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۵/۲۶. • دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی. |